आज, जुन १ तारिख विश्व दूध दिवसको अवसरमा हामी सबैले दूधको महत्वलाई पुनः स्मरण गर्न आवश्यक छ।
विश्वभरि मनाइने यो दिवसले दूधलाई मात्र पोषणयुक्त पेय पदार्थको रूपमा नभई हाम्रो स्वास्थ्य, जीवनशैली, सामाजिक र आर्थिक विकाससँग जोडिएको अमूल्य स्रोतको रूपमा चिनाउन मद्दत गर्दछ।
सन् २००१ देखि संयुक्त राष्ट्रसंघको खाद्य तथा कृषि संगठन (ँब्इ) द्वारा स्थापना गरिएको विश्व दूध दिवसले दूधको महत्वलाई विश्वव्यापी स्तरमा प्रचार–प्रसार गर्ने उद्देश्य राखेको छ। यसले हामीलाई दूधको पोषणीय, आर्थिक, सामाजिक र वातावरणीय पक्षबारे बुझ्न र त्यसलाई जीवनमा आत्मसात् गर्न प्रेरित गर्दछ।
दूधमा पाइने प्रोटिन, क्याल्सियम, भिटामिन, र अन्य पोषक तत्वहरूले हाम्रो शरीरलाई आवश्यक ऊर्जा र बल प्रदान गर्दछ।
विशेष गरी बालबालिकाहरूको शारीरिक र मानसिक विकासमा दूधको भूमिका अतुलनीय छ। हड्डीको मजबुती, मांसपेशीको विकास, र मस्तिष्कको स्वस्थ विकासका लागि दूध अत्यन्त आवश्यक छ।
नियमित दूध सेवनले हाम्रो रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता बलियो बनाउँछ, जसले हामीलाई विभिन्न रोगबाट जोगाउँछ र स्वस्थ जीवनशैली अपनाउन मद्दत गर्दछ। यसैले, दूधलाई दैनिक आहारमा अनिवार्य रूपमा समावेश गर्नु हाम्रो स्वास्थ्यका लागि अत्यावश्यक छ।
दूध उत्पादन र उपभोगले हाम्रो देशको ग्रामीण अर्थतन्त्रमा ठूलो योगदान पु¥याउँछ। लाखौं किसानहरू दूध उत्पादनमा संलग्न छन् र उनीहरूको कडा मेहनतले हाम्रो टेबलमा पोषणयुक्त दूध पु¥याउँछ। विश्व दूध दिवसले यी किसानहरूको समर्पण र मेहनतलाई सम्मान गर्दछ र उनीहरूको आर्थिक अवस्था सुधार्न सहयोग पु¥याउने उद्देश्य राख्दछ।
साथै, दिगो र वातावरणमैत्री दुग्ध उत्पादन प्रविधिहरूलाई प्रोत्साहन गरेर हामी दिगो विकासतर्फ अग्रसर हुन सक्छौं। यसले न केवल दूधको गुणस्तर सुधार्छ, तर वातावरण संरक्षणमा पनि योगदान पु¥याउँछ।
हाम्रो देशमा दूध उत्पादन र उपभोगलाई अझ बढी बढावा दिन आवश्यक छ। स्वस्थ र पोषणयुक्त दूधले हाम्रो आगामी पुस्तालाई सशक्त र स्वस्थ बनाउनेछ। दूध उत्पादनमा नवीनतम प्रविधि र दिगो अभ्यासहरू अपनाउन हामी सबैले जोड दिनुपर्छ। यसका साथै, विद्यालयहरूमा दूध सेवनलाई प्रोत्साहन गर्दै बालबालिकामा पोषण सम्बन्धी सचेतना फैलाउनुपर्छ। स्वस्थ बालबालिका स्वस्थ राष्ट्रको आधार हुन्। त्यसैले विद्यालयहरूमा दूध वितरण कार्यक्रमहरू सञ्चालन गरेर बालबालिकालाई दूधको महत्व बुझाउन आवश्यक छ।
यस वर्ष रोजमेरी आईडल बोर्डिङ्ग स्कुलले विश्व दूध दिवसको अवसरमा ९०० विद्यार्थी र ९० कर्मचारीहरूलाई समेटेर विशेष दुधपान कार्यक्रम आयोजना ग¥यो। यस कार्यक्रममा सहभागी सबैले दूधको पोषणीय महत्वबारे जानकारी पाए र दूध सेवनलाई आफ्नो दैनिक जीवनशैलीमा समावेश गर्ने प्रतिबद्धता जनाए।
साथै, विद्यालयमा आयोजित कविता प्रतियोगिताले विद्यार्थीहरूमा दूधको महत्त्वबारे रचनात्मक सोच र जागरूकता फैलाउन ठूलो भूमिका खेलेको छ। यसले विद्यार्थीहरूलाई मात्र नभई शिक्षक र अभिभावकहरूलाई पनि दूधको महत्व बुझ्न र स्वस्थ जीवनशैली अपनाउन प्रेरित गरेको छ।
दूधले हाम्रो स्वास्थ्यलाई मात्र नभई सामाजिक र आर्थिक पक्षमा पनि ठूलो योगदान पु¥याउँछ। दूध उत्पादनमा संलग्न किसानहरूको सम्मान गर्दै, दिगो उत्पादन प्रविधिहरू अपनाएर, र विद्यालयहरूमा दूध सेवनलाई प्रोत्साहन गरेर हामी स्वस्थ र समृद्ध समाज निर्माण गर्न सक्छौं। दिगो दुग्ध उत्पादनले वातावरण संरक्षणमा पनि महत्वपूर्ण भूमिका खेल्दछ, जसले पृथ्वीको स्वास्थ्यलाई सुरक्षित राख्न मद्दत गर्दछ। यसले हामीलाई प्राकृतिक स्रोतहरूको संरक्षण र दिगो विकासको दिशामा अघि बढ्न प्रेरित गर्दछ।
विश्व दूध दिवसले हामी सबैलाई दूधको महत्व बुझ्न र यसको संरक्षण तथा प्रवद्र्धनमा सक्रिय भूमिका खेल्न आग्रह गर्दछ। दूध हाम्रो स्वास्थ्य र समृद्धिको आधार हो। त्यसैले यसको संरक्षण र प्रवद्र्धनमा सबैले योगदान दिनुपर्छ। हामीले दूधलाई मात्र खानामा समावेश गर्नु हुँदैन, यसलाई उत्पादन गर्ने किसानहरूको सम्मान र सहयोग पनि गर्नुपर्छ। उनीहरूको कडा मेहनत र समर्पणले हामीलाई पोषणयुक्त दूध उपलब्ध गराउँछ।
अन्त्यमा, म सबैलाई हार्दिक अनुरोध गर्दछु कि दूधलाई आफ्नो दैनिक आहारमा अनिवार्य रूपमा समावेश गरौं र दूध उत्पादनमा संलग्न किसानहरूलाई सहयोग गरौं। स्वस्थ शरीर, स्वस्थ मस्तिष्क र स्वस्थ समाज निर्माणका लागि दूधको भूमिका अतुलनीय छ। विश्व दूध दिवसको अवसरमा हामी सबै मिलेर दूधको महत्त्व स्वीकार्दै स्वस्थ, सशक्त र समृद्ध भविष्य निर्माण गरौं। धन्यवाद।
– दुर्गा प्रसाद दाहाल
प्रिन्सिपल, रोजमेरी आईडल बोर्डिङ्ग स्कुल
